Операциялык системалар жөнүндө эмнени билишиңиз керек?
Мазмуну
Операциялык системаңызды жакшыраак түшүнүүгө жардам берүү үчүн бир мүнөт бөлүп алалы.
Операциялык система - бул сиздин компьютериңизде иштеген эң негизги программа.
Ал башкалардын баары кандай иштээри үчүн негиз болуп кызмат кылат.
Операциялык система деген эмне?
Операциялык система (ОС) – компьютердеги негизги программа.
Анын ичинде ар кандай функцияларды аткарат
Кандай түрлөрүн аныктоо программалык камсыздоо сиз орното аласыз
Компьютерде иштеген тиркемелерди каалаган убакта координациялоо
Принтерлер, клавиатуралар жана диск дисктери сыяктуу айрым аппараттык бөлүктөрдүн баары туура байланышып турганын текшерүү
Тексттик процессорлор, электрондук почта кардарлары жана веб-браузерлер сыяктуу тиркемелерге экранга терезелерди тартуу, файлдарды ачуу, тармакта байланышуу жана принтерлер жана диск дисктери сыяктуу башка системалык ресурстарды колдонуу сыяктуу системадагы тапшырмаларды аткарууга уруксат берүү.
Ката билдирүүлөрүн билдирүү
OS ошондой эле сиз кандай көрүп жатканыңызды аныктайт маалымат жана милдеттерди аткаруу.
Көпчүлүк операциялык системалар графикалык колдонуучу интерфейсин же GUIди колдонушат, ал маалымат сүрөттөрдү, анын ичинде иконалар, баскычтар жана диалог кутучалары, ошондой эле сөздөр аркылуу көрсөтүлөт.
Кээ бир операциялык системалар башкаларга караганда тексттик интерфейстерге көбүрөөк таянышы мүмкүн.
Сиз операциялык системаны кантип тандайсыз?
Жөнөкөй сөз менен айтканда, сиз компьютер сатып алууну чечкенде, сиз, адатта, операциялык системаны да тандайсыз.
Сиз аны өзгөртсөңүз да, сатуучулар, адатта, белгилүү бир операциялык тутуму бар компьютерлерди жөнөтүшөт.
Бир нече операциялык системалар бар, алардын ар бири ар кандай өзгөчөлүктөргө жана артыкчылыктарга ээ, бирок төмөнкү үчөө эң кеңири таралган:
Windows
Windows, Windows XP, Windows Vista жана Windows 7 сыяктуу версиялары менен үй колдонуучулары үчүн эң кеңири таралган операциялык система.
Ал Microsoft тарабынан чыгарылган жана адатта электроника дүкөндөрүнөн же Dell же Gateway сыяктуу сатуучулардан сатылып алынган машиналарда камтылган.
Windows OS GUI колдонот, аны көптөгөн колдонуучулар текстке негизделген интерфейстерге караганда жагымдуураак жана колдонууга оңой деп эсептешет.
Mac OS X
Apple тарабынан чыгарылган Mac OS X Macintosh компьютерлеринде колдонулган операциялык система.
Ал башка GUI колдонсо да, концептуалдык жактан иштөө ыкмасы боюнча Windows интерфейсине окшош.
Linux жана башка UNIXтен алынган операциялык системалар
Linux жана UNIX операциялык тутумунан алынган башка системалар көбүнчө веб жана электрондук почта серверлери сыяктуу адистештирилген жумушчу станциялар жана серверлер үчүн колдонулат.
Алар көбүнчө жалпы колдонуучулар үчүн кыйыныраак же иштөө үчүн атайын билимди жана көндүмдөрдү талап кылгандыктан, башка варианттарга караганда үй колдонуучулары арасында анча популярдуу эмес.
Бирок, алар өнүгүп, колдонууга оңой болуп калган сайын, алар үй колдонуучуларынын типтүү системаларында популярдуу болуп калышы мүмкүн.
Иштетүү системалары жана микропрограммалар
An иштетүү системасы (OS) программалык ресурстарды, аппараттык каражаттарды башкарган жана компьютердик программаларга жалпы кызматтарды сунуш кылган эң маанилүү системалык программалык камсыздоо. Мындан тышкары, ал компьютердин процесстерин жана эс тутумун башкарат, ошондой эле машина тилин билбестен компьютер менен байланышат. ОС болбосо, компьютер же кандайдыр бир электрондук түзүлүш пайдасыз.
Сиздин компьютериңиздин ОС компьютердеги бардык аппараттык жана программалык ресурстарды башкарат. Көпчүлүк учурда бир эле учурда бир нече компьютердик программалар иштейт жана алардын бардыгы компьютериңиздин борбордук процессор бирдигине (CPU), сактагычына жана эс тутумуна жетүү керек. Ар бир ресурс өзүнө керектүү нерсени алуу үчүн ОС мунун баары менен байланышат.
Аппараттык же программалык камсыздоо сыяктуу популярдуу термин болбосо да, микропрограмма бардык жерде бар — мобилдик түзүлүштөрүңүздө, компьютериңиздин аналык платасында, жада калса телевизоруңуздун пультунда. Бул аппараттык бөлүк үчүн абдан уникалдуу максатка кызмат кылган программалык камсыздоонун өзгөчө түрү. Компьютериңизге же смартфонуңузга программалык камсыздоону орнотуу жана алып салуу кадимки көрүнүш болсо да, сиз түзмөктөгү микропрограмманы чанда гана жаңырта аласыз. Мындан тышкары, өндүрүүчү сизден көйгөйдү чечүүнү суранганда гана жасайсыз.
Электрондук түзүлүштөрдүн кандай түрү операциялык системаларга ээ?
Көпчүлүк адамдар электрондук шаймандарды, анын ичинде смартфондорду, компьютерлерди, ноутбуктарды же башка колго жүрүүчү шаймандарды үзгүлтүксүз колдонушат. Ал эми бул түзмөктөрдүн көпчүлүгү OSде иштейт. Бирок, ОСтун мүмкүнчүлүктөрүн жана эмне үчүн ал көпчүлүк түзмөктөрдө алдын ала орнотулганын саналуу гана адамдар билишет.
Көпчүлүк ноутбуктар менен компьютерлер Windows, Linux же macOS тутумунда иштей турган болсо да, көпчүлүк смартфондор жана башка мобилдик түзмөктөр же Android же iOS тутумунда иштейт. Көпчүлүк OS бир-биринен кеңири айырмаланса да, алардын мүмкүнчүлүктөрү жана түзүлүшү принцип жагынан абдан окшош. Иштетүү системалары жөн гана смартфондор же компьютерлер сыяктуу жалпы электрондук шаймандарда иштебеңиз. Көптөгөн татаал түзмөктөр ОСту фондо иштетет.
2019-жылга чейин iPad менчик iOS менен келген. Эми анын iPadOS деп аталган өзүнүн OS бар. Бирок, iPod Touch дагы эле iOS'то иштейт.
Эң коопсуз операциялык система кайсы?
Бул жерде жогорку сапаттагы параметр да, технологиянын жалпы аралашмасы да жок экенин эске алганда иштетүү системасы башкаларга караганда "коопсузураак" болгондуктан, бул суроого жооп берүүнүн эң жакшы жолу кайсы?
Кээ бир OS өндүрүүчүлөрүнүн ырастоосуна карабастан, коопсуздук сиз OSде орното турган параметр эмес. Себеби, коопсуздук сиз "кошуу" же "чыгаруу" мүмкүн болгон нерсе эмес. Системаны коргоо, коддоо жана кумбокс сыяктуу функциялардын бардыгы жакшы коопсуздуктун аспектиси болсо да, ишкананын коопсуздугу бул сиздин уюмуңуздун ДНКсында болушу керек болгон тиркеме же тиркемелердин жыйындысы.
Азыркы учурда, OpenBSD эң коопсуз болуп саналат иштетүү системасы рынокто жеткиликтүү. Бул коопсуздукту сактап калуунун ордуна, бардык потенциалдуу коопсуздуктун начар жактарын жапкан ушундай ОС бири кемчиликтер кенен ачык. Эми, кайсы функцияларды ачууну билип туруп тандоо колдонуучудан көз каранды. Бул колдонуучуларга кайсы жерде аялуу болушу мүмкүн экенин айтып гана койбостон, ошондой эле ар кандай коопсуздук кемчиликтерин кантип ачуу жана жабуу керектигин көрсөтөт.
Эгер сиз менен ойногонду жакшы көргөн адам болсоңуз иштетүү тутумдары, OpenBSD сиз үчүн идеалдуу ОС. Эгер сиз такай компьютер колдонбосоңуз, анда алдын ала орнотулган Windows же iOS менен иштөө жакшыраак болот.
